top of page
Yazarın fotoğrafıProf. Dr. Burhan Uslu

Ön Çapraz Bağ Zedelenmeleri


Ön Çapraz Bağ (ÖÇB) zedelenmelerini iyice anlamak için hem dizin anatomisini, hem de ÖÇB fonksiyonunu iyi bilmek gerekir. ÖÇB dizin ana stabilize edici bağıdır. ÖÇB Tibia'nın Femur üstünde aşırı öne gitmesini ve dönmesini önleyerek dizin stabilizasyonuna yardımcı olur.

Eğer ÖÇB ciddi şekilde zedelenirse, kişi dizini unstabil hisseder ya da boşalma olduğunu belirtir. Zedelenmenin tipine ve şiddetine bağlı olarak dizde diğer oluşumlarda da zedelenme olabilir. Şok emici rolü oynayan menisküsler, yan bağlar(MCL ve LCL), arka çapraz bağ ve dizdeki kemik ve kıkırdaklar da zedelenebilir. ÖÇB zedelenmesinin derecesi değişik olur, kısmi yırtılabilir ya da tam olarak kopabilir. ÖÇB zedelendiğinde maalesef kendiliğinden iyileşmez.

ÖÇB değişik mekanizmalarla zedelenebilir ancak sıklıkla dönme zedelenmesi ya da diz üstü düşmelerde zedelenir. Ayak ve bacak yerde sabit vaziyette iken vücudun dönmesi sonrası ÖÇB zedelenir. Halı sahada halıya ayağın takılması ve vücudun bacağın üstünde dönüp yere düşmeler, kayakta keza düşmelerde kayağın atmaması ve vücudun sabit bacak üstünde dönmesi ÖÇB yırtılmasına neden olur.

Çoğu kişide diz şişer, ağrılıdır ve unstabil hissedilir. Bazı kişilerde ağrı ve şişlik olmaz, sadece yürümekle dizde boşluk hissedilir. Muayenede boşluğa ve rotasyonel instabiliteye bakılır. Röntgen kırığı ayırtetmek için çekilir. MRI kesin tanı için fizik muayene bulgularına yardımcıdır. Çok şişlik ve kanaması olanlarda yapılacak ilk yardım ve daha sonraki fizik tedavi sonrası 4-6 hafta sonra yeni bir MRI çekilmelidir. ÖÇB zedelenmesinde tedavi zedelenmenin şiddetine ve ilave zedelenmelere bağlı olarak değişir. Herkese göre ayrı bir tedavi programı mevcuttur. Öncelikle başta koltuk değnekleri kullanılarak ağırlık verilmez, buz kompresi , bandaj uygulanır gerekirse dizlik kullanılır.

ÖÇB zedelenmesinden sonra uzun vadeli amacımız kişinin zedelenme öncesi aktivite seviyesine kavuşmasıdır. Bu dizin stabilite ve fonksiyonuna bağlıdır. Diz rehabilitasyon programları, kuvvet egzersizleri, esneklik egzersizleri, aerobik kondisyon, derin duyu çalışmaları diz fonksiyonlarını ve stabilitesini kazanmak ve sağlamakta çok önemlidir.

Stabilite fizik tedavi ve özel cıhazlarla ya da ameliyat ile sağlanır. En ideal tedavide bile diz normal eski haline dönmeyebilir ve kişi aktivitelerini değiştirmek zorunda kalabilir. Ameliyat olmayan ve devamlı boşalan dizlerde ileri zedelenmeler olabilir ve arthrit gelişebilir.

bottom of page