Sportif karşılaşmalar dışında, çalışırken, arabaya inip binerken, evde koşuşturmalar sırasında sıklıkla el ve ayak parmak kemiklerimiz darbeye, zorlanmaya ya da sıkışmaya maruz kalabilirler. Bu darbe sonrası parmak kemiklerimizde (falanks) kırıklar oluşabilir.
Parmak kemikleri kırıkları herkeste, herhangi bir yaşta görülebilir. Gençlerde spor yaparken sık olarak düşme sonrası ya da topa elle vurma ve çarpma gibi durumlarda ayak kemiklerinde kırık sık görülebilir. Ayağa ağır bir nesnenin düşmesi de aynı şekilde parmaklarda zedelenme ya da kırığa neden olabilir. Kırık ile beraber kirişlerde (tendon) ve bağlarda zedelenme oluşabilir. Bu zedelenmeler sonrası kırıkla beraber ya da tek başına parmaklarda çıkık oluşabilir. Zedelenen parmak şişer, renk değişikliği, uyuşukluk, yanma, şekil bozukluğu meydana gelebilir. Bazen parmağın soğuduğu ve mor renk almaya başladığı gözlenir. Bu durumda acilen doktora görünmek gerekmektedir. Dayanılmaz ağrı olabilir. Derhal doktora başvurmalı ve tırnak altındaki kan mutlaka boşaltılmalıdır.
Kırık oldu, peki tedavi olarak ne yapalım? Burada iki husus çok önemlidir. Birincisi doktora gitmeden önce yapacaklarımız ve doktora müracaat ettiğimiz zaman önemlidir. Herhangi bir gecikme durumunda bazen parmaklarımızda ömür boyu kalacak hareket kısıtlılığı olabilir ya da basit bir tedavi gerektirecek kırık ya da çıkık bu gecikme sonrası ameliyat gerektirebilir. El parmaklarında darbe ya da top gelmesi sonrası tendon kopması ya da tendonun yapıştığı yerde kırık olması sonrası parmak ucu düşebilir (çekiç parmak). Burada parmağı düz hale getirip alttan bir destek koymak ve doktora müracaat etmek gerekir. Bu tip zedelenmelerin çoğu basit bir alüminyum ya da plastik desteklerle tedavi edilirler. Eğer parmak kırığınız açık yara ile birlikte ise ilk yardım olarak hemen yara yeri yıkanmalı ve temiz bir örtü ile kapatılıp derhal doktora acilen başvurmalıdır. Açık yara oksijenli su ile yıkanmamalı ve üzerine asla tentürdiyot ve benzeri antiseptikler sürülmemelidir. Doktora müracaatınızda, muayenenin yanı sıra çekilecek röntgen kırığın şekli, eklemi ilgilendirip ilgilendirmediğini, bunun yanı sıra çıkık olup olmadığını bize gösterecektir. Konulan tanı sonrası doktorunuz kırığın tedavisinin ameliyatla mı yoksa alçı, bandaj ya da desteklerle mi olacağına karar verecektir.
Parmak kırıklarının çoğunluğu ameliyatsız tedavi edilirler. Uygun anatomik pozisyonda olan kırıklarda, ilave tendon, damar sinir zedelenmesi olmayanlarda ameliyat gerekmez. Kırık 3-4 hafta tespitte tutulur ve daha sonra hareketlere başlanır ve 6'ncı haftadan sonra tam serbest bırakılır. Kırıkların az bir kısmı ameliyat gerektirir ve bunlar çivi, vida ve plaklarla tespit edilirler. Bunlarda da 3-5 haftalık tespit sonrası harekete başlanır ve 6'ncı haftadan sonra tam olarak serbest bırakılır.
Hepinize sağlıklı yaşamlar dilerim.