Çok yakın bir arkadaşımın oğlu bir hafta önce ayak şikâyeti nedeniyle bana başvurdu. Tenis maçı sırasında hem de bir turnuvanın finalinde ayağındaki ağrı nedeniyle aşil tendonunun kopacağını sanıp maçı bırakmış. Yapılan muayene sonrası topuk kemiği arkasındaki 'bursa' dediğimiz keseciğin mikropsuz zedelenmeye bağlı iltihabı (retrocalcaneal bursit) saptandı. Ayakkabısının muayenesinde ise tam o bölgeye uyan kısımda sert bir bant mevcuttu. Kendisi ayakkabısını internetten ısmarladığını ve tenis ayakkabısı olarak isimlendirildiğini belirtti.
Sporcunun hayatında ayak ve ayakkabıların ayrı bir yeri mevcuttur. Spor için ayakkabı seçimi çok önemlidir. Ayakkabının özellikleri yapılacak spora göre değişir ve hepsi mutlaka ortopedik destek içermelidir. Bunun anlamı, mutlak pahalı ve gösterişli ayakkabı alınması değildir. Seçilecek ayakkabı, yapacağınız spora uygun olmalıdır. Spor ayakkabısının görevi, sporcunun en üst performansını ortaya koymasını sağlarken ayağı spor aktivitesinin getirdiği sorunlardan korumaktır. Tenis ve benzeri raket sporları, oyun sırasında yana hareketlerin kullanıldığı bir spordur ve ayakkabının yeterli yan desteği sağlayıcı özellikte olması gerekmektedir.
Atletizmde ise koşular genellikle düz bir çizgi üzerinde yapılır. Yan destek burada çok önemli değildir. Yine koşu ve aerobik ayakkabıları daha geniş buruna, daha fazla şok emici özelliğe ve daha iyi içe dönme kontrolüne sahiptirler. Yürüyüş ayakkabıları daha çok tenis ayakkabılarının özelliklerini taşır. Uzun mesafe koşucuları daha çok topukları üzerine temas ederler. Sprinterler ise ön ayak temasını kullanırlar. Orta mesafe koşucuları ise yere temasta ön, orta ve arka ayağı değişken olarak kullanırlar. İyi bir koşu ayakkabısı parmakların ayakla birleştiği ve ayakkabının en geniş olması gerektiği bölgede esneyebilmeli ve topuk kısmında hafif bir yükseltiye sahip olmalıdır.
Spor ayakkabısı alırken her şeyden önce ayak yapınız hakkında bilgi sahibi olmalısınız. Islak ayakla sert bir zemine bastığınızda bıraktığınız ayak izi tabanınızın şekline tıpatıp benziyorsa ya da parmak izlerinizle topuk arasında yeri kaplayan belirgin, kalın bir iz oluşuyorsa düşük tabanlısınız demektir. Eğer parmak izleriniz ile topuk arasında sadece ince bir çizgi görünüyorsa yüksek tabana sahip olduğunuz anlaşılmaktadır. Orta kavisli bir ayak bu ikisi arasında özellik gösterir. Yüksek tabanlı ayaklar yeterince esnek olamadığından yastıklı ve esnek bir ayakkabıya ihtiyaç gösterir. Düşük tabanlılar, aşırı esnek bir ayağa sahip olduklarından hareketi kontrol edebilecek ayakkabıları tercih etmelidirler. Sık burkulan bir ayağa sahipseniz, yüksek konçlu, tabanda ağrı ve gerginlik şikâyetiniz varsa özel arka desteği olan ayakkabılara yönelmelisiniz.
Bir koşu ayakkabısının ortalama ömrü 500 - 900 kilometredir. Haftada 35 kilometre koştuğunuz varsayımıyla ayakkabılarınızı ortalama 2 senede bir yenilemelisiniz. Bu nedenle ayakkabınızın hâlâ yeni görünmesi sizi yanıltmasın.
Ayakkabıları alırken bir başka dikkat edeceğiniz husus, günün yorgunluğundan ayaklarınızın en büyük halini aldığı akşam saatlerinde alınması, pamuklu spor çorapları giymiş olmanız ve mutlaka her iki ayağınızda da denenmesidir. Ayakkabının burun kısmında en uzun parmağınızın ucundan bir parmak genişliği kadar boşluk kalmasına özen gösterin.